Na miejscu pruskiej osady Rast nad rzeką
guber, Krzyżacy około 1329 roku wznieśli drewnianą strażnicę, 30 lat później
zastąpiono ją murowanym zamkiem, który stał się siedzibą prokuratora,
potem urzędów i załóg krzyżackich, służył również jako baza wypadowa
do najazdów na Litwę. Zamek składał się z trzech skrzydeł, od strony
zachodniej zamknięty został kurtynowym murem, w którym mieściła się brama
wjazdowa. Kompleks nie posiadał przedzamcza i wież, ale na narożach znajdowały
się trzy baszty. Obiekt poddawany był licznym przebudowom w XVI i XVII w.
Podczas ostatniej z nich wzniesiono cylindryczną wieżę na dziedzińcu, który
– na wysokości stropu – obiega drewniana galeryjka. W zamku oraz w
folwarku, który do niego przylegał, mieściły się kuchnia, browar, młyn,
piekarnia, spichlerz, spiżarnia, zbrojownia, prochownia, kaplica, a także więzienie.
W XVII wieku zamek uległ zniszczeniu,
a w czasie odbudowy obniżono skrzydło północne, dotychczas najwyższe, do
poziomu pozostałych skrzydeł. Rozbiórkę zewnętrznych fortyfikacji rozpoczęto
w I połowie XVIII w., pod koniec roku 1797 w zamku wybuchł pożar i zniszczył
część budowli. W
latach 1911-1912 miasto wykupiło obiekt, przeznaczając część pomieszczeń
na mieszkania, dlatego też dokonano poważnych przeróbek w okresie
przedwojennym w celu adaptacji na cele mieszkaniowe i biurowe - przede wszystkim
przebito nowe duże otwory okienne. Znajdowało
się tu biuro niemieckiej Trzeciej Brygady piechoty. W latach 30. XX w.
przeprowadzono niewielkie prace renowacyjne na terenie zamku. Wkrótce potem
siedzibę miał w obiekcie również urząd finansowy. W czasie wojny
przebudowano część piwnic zamkowych pod skrzydłem północnym w celu
przystosowania ich do pełnienia funkcji schronu przeciwlotniczego. Na początku
lat 40. przebudowano zachodnią część piwnic znajdujących się pod skrzydłem
północnym, z przeznaczeniem na schron przeciwlotniczy. Wojska radzieckie w
roku 1945 zajęły Kętrzyn i spaliły zamek, który odbudowano w latach 60. XX
w. dzięki staraniom Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Podwyższono dachy,
skrzydła południowe i wschodnie, a także dodano jedno piętro w gotyckim
stylu w skrzydle północnym. Obecnie wewnątrz zamku znajdują się Biblioteka
Miejsca oraz Muzeum Regionalne im. Wojciecha Kętrzyńskiego, w piwnicach północnego
skrzydła działa bractwo rycerskie.
|